ماهیّت روح

محمد بن مسلم (ره) گوید: از امام صادق علیه السلام پرسیدم دمیدن روح که در آیه ی «وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی‏» ذکر شده؛ چگونه است؟
فرمود: روح مانند باد حرکت میکند و تنها از آن جهت «روح» نامیده شده که نامش از «ریح= باد» گرفته شده است و خداوند نام آن را از واژه  «ریح» گرفته زیرا «ارواح» با «باد» همسان اند و تنها از آن جهت لفظ «روح» را به نام خود اضافه کرده (= روحی) که آن روح را بر دیگر ارواح برگزیده چنان که به خانه ای از خانه ها گفته است: «بیتی =خانه من» و به رسولی از رسولان گفته: «خلیلی = دوست من» و همه این ها مخلوق و مصنوع و حادث و تحت ربوبیت و تدبیر اویند.

☀️بر خلاف دیدگاه فلاسفه، روح از دیدگاه روایات مجرّد نیست بلکه حرکت می کند و دارای اجزاء است. بر خلاف ادّعای فلاسفه اضافه ی روح به خداوند در آیه «و نفخت فیه من روحی» تشریفی است و دلیل بر تجرّد نیست؛ چنان که کعبه مجرّد نیست اما از باب تشریف به خداوند اضافه شده: بیت الله.
مُحَمَّدُ بْنُ یَحْیَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ عَنِ الْقَاسِمِ بْنِ عُرْوَةَ عَنْ عَبْدِ الْحَمِیدِ الطَّائِیِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ مُسْلِمٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ قَوْلِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ نَفَخْتُ فِیهِ مِنْ رُوحِی‏ کَیْفَ هَذَا النَّفْخُ فَقَالَ إِنَّ الرُّوحَ مُتَحَرِّکٌ کَالرِّیحِ وَ إِنَّمَا سُمِّیَ‏ رُوحاً لِأَنَّهُ اشْتَقَّ اسْمَهُ مِنَ الرِّیحِ وَ إِنَّمَا أَخْرَجَهُ عَنْ لَفْظَةِ الرِّیحِ لِأَنَّ الْأَرْوَاحَ‏ مُجَانِسَةٌ لِلرِّیحِ وَ إِنَّمَا أَضَافَهُ إِلَى نَفْسِهِ لِأَنَّهُ اصْطَفَاهُ عَلَى سَائِرِ الْأَرْوَاحِ کَمَا قَالَ لِبَیْتٍ مِنَ الْبُیُوتِ بَیْتِی وَ لِرَسُولٍ مِنَ الرُّسُلِ خَلِیلِی وَ أَشْبَاهِ ذَلِکَ وَ کُلُّ ذَلِکَ مَخْلُوقٌ مَصْنُوعٌ مُحْدَثٌ مَرْبُوبٌ مُدَبَّرٌ.
الکافی، دار الکتب الاسلامیة، ج‏1، ص133