پرچم حق ...

با ما است پرچم حق. هر که از آن پیروی کند به مقصد می رسد و هر که از آن پس افتد؛ غرق می شود. بدانید که تنها با ما است که انتقام هر مؤمنی گرفته می شود و با ما است که افسار ذلّت از گردن شما باز می شود و با ما آغاز گردید نه با شما و با ما پایان می یابد نه با شما.

(یعنی همچنان که حکومت اسلام با رسول خدا صلی الله علیه و آله و اهل بیت او آغاز شد؛ سرانجام دوباره به ایشان باز خواهد گشت.)

عن الامام الصادق علیه السلام عن امیرالمؤمنین علیه السلام قال: «مَعَنا رایَةُ الحَقِّ مَن تَبِعَها لَحِق و مَن تَأخَّر عَنها غَرِق أَلا و بِنا تُدرَک تِرَةُ کُلِّ مؤمنٍ و بِنا تُخلَعُ رَبقَةُ الذُّلِّ عَن أعناقِکُم‏ و بِنا فُتِحَ لا بِکم و بِنا یُختَم لا بِکُم.»
سلسلة المختار من التراث العربی (71) ،  المختار من نثر الدرّ للوزیر الکاتب ابی سعد منصور بن الحسین الآبی (متوفی412) ، اختار النصوص مظهر الحجی، السفر الاول،  ص 125 و 126، وزارة الثقافة فی الجمهوریة العربیة السوریة

خطبه امام حسن علیه السلام در صبح شهادت امیرالمؤمنین

صبح شهادت امیرالمؤمنین علیه السلام امام حسن بن علی علیه السلام خطبه خواند و پس از حمد و ثناء و صلوات فرمود: «دیشب مردی از دنیا رفت که گذشتگان با هیچ کاری بر او پیشی نگرفتند و آیندگان نیز با هیچ عملی به او نخواهند رسید. همراه رسول خدا صلی الله علیه و آله جهاد می کرد و او را به جان خویش، حفظ می نمود. رسول خدا صلی الله علیه و آله او را با پرچم خویش روانه می ساخت؛ پس جبرئیل او را از راست در بر می گرفت و میکائیل از چپ. باز نمی گشت تا خداوند به دست او فتح کند. در شبی از دنیا رفت که عیسی بن مریم به آسمان رفت و یوشع بن نون وصی موسی در گذشت. هیچ دینار و درهمی باقی نگذاشت مگر هفتصد درهم که از سهمش از بیت المالش آمده بود و می خواست با آن خادمی برای خانواده اش بخرد.»
سپس بسیار گریست و مردم نیز با او گریستند. سپس فرمود: «منم پسر بشارت دهنده. منم پسر انذار کننده. منم پسر آن کسی که به اذن خدا مردم را به سوی خدا می خواند. منم پسر چراغ فروزان و روشنی بخش. من از خاندانی هستم که خداوند ناپاکی را از آنان برده و آنان را پاک نموده است. من از خاندانی هستم که خداوند محبت آنان را در کتاب خود واجب گردانده است. خداوند فرموده است: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى‏ وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً» پس حسنة، دوستی ما اهل بیت است.»
رَوَى أَبُو مِخْنَفٍ لُوطُ بْنُ یَحْیَى قَالَ حَدَّثَنِی أَشْعَثُ بْنُ سَوَّارٍ عَنْ أَبِی إِسْحَاقَ السَّبِیعِیِّ وَ غَیْرِهِ قَالُوا: خَطَبَ الْحَسَنُ بْنُ عَلِیٍّ ع صَبِیحَةَ اللَّیْلَةِ الَّتِی قُبِضَ فِیهَا أَمِیرُ الْمُؤْمِنِینَ ع‏ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَیْهِ وَ صَلَّى عَلَى رَسُولِ اللَّهِ ص ثُمَّ قَالَ: لَقَدْ قُبِضَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ رَجُلٌ لَمْ‏ یَسْبِقْهُ‏ الْأَوَّلُونَ‏ بِعَمَلٍ وَ لَا یُدْرِکُهُ الْآخِرُونَ بِعَمَلٍ لَقَدْ کَانَ یُجَاهِدُ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ فَیَقِیهِ بِنَفْسِهِ وَ کَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص یُوَجِّهُهُ بِرَایَتِهِ فَیَکْنُفُهُ جَبْرَئِیلُ عَنْ یَمِینِهِ وَ مِیکَائِیلُ عَنْ یَسَارِهِ فَلَا یَرْجِعُ حَتَّى یَفْتَحَ اللَّهُ عَلَى یَدَیْهِ وَ لَقَدْ تُوُفِّیَ ع فِی اللَّیْلَةِ الَّتِی عُرِجَ فِیهَا بِعِیسَى ابْنِ مَرْیَمَ ع وَ فِیهَا قُبِضَ یُوشَعُ بْنُ نُونٍ وَصِیُّ مُوسَى وَ مَا خَلَّفَ صَفْرَاءَ وَ لَا بَیْضَاءَ إِلَّا سَبْعَمِائَةِ دِرْهَمٍ فَضَلَتْ مِنْ عَطَائِهِ أَرَادَ أَنْ یَبْتَاعَ بِهَا خَادِماً لِأَهْلِهِ ثُمَّ خَنَقَتْهُ الْعَبْرَةُ فَبَکَى وَ بَکَى النَّاسُ مَعَهُ. ثُمَّ قَالَ أَنَا ابْنُ الْبَشِیرِ أَنَا ابْنُ النَّذِیرِ أَنَا ابْنُ الدَّاعِی إِلَى اللَّهِ بِإِذْنِهِ أَنَا ابْنُ السِّرَاجِ الْمُنِیرِ أَنَا مِنْ أَهْلِ بَیْتٍ أَذْهَبَ اللَّهُ عَنْهُمُ الرِّجْسَ وَ طَهَّرَهُمْ تَطْهِیراً أَنَا مِنْ أَهْلِ بَیْتٍ افْتَرَضَ اللَّهُ حُبَّهُمْ فِی کِتَابِهِ فَقَالَ عَزَّ وَ جَلَ‏ قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبى‏ وَ مَنْ یَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَزِدْ لَهُ فِیها حُسْناً فَالْحَسَنَةُ مَوَدَّتُنَا أَهْلَ الْبَیْتِ.
الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد؛ مؤسسة آل البیت علیهم السلام؛ ج‏2؛ ص7، و نیز الکافی، الاسلامیة، ج1، ص457، ح8 به سند دیگر از امام باقر ع.

آزموده را آزمودن خطاست!

عیص بن قاسم گفت: از امام صادق علیه السلام شنیدم که می فرمود: بر شما باد به تقوای الهی، مواظب خودتان باشید؛ زیرا سزاوارترین کسی که باید مواظب آن باشید خود شما هستید؛ هرگاه برای یکی از شما دو جان بود که یکی را مقدّم می داشت و تجربه می آموخت و با دیگری به استقبال توبه می رفت (خوب) بود، ولی آدمی یک جان دارد که هرگاه برود، به خدا سوگند، توبه (نیز) رفته است.
اگر از خاندان ما به سراغ شما آمد تا شما را به شخص پسندیده از آل محمّد صلی الله علیه و آله فراخواند، پس ما شما را گواه می گیریم که راضی نیستیم؛ امروز در حالی که او تنها و بی کس است از ما فرمان نمی برد، چه رسد به زمانی که پرچم ها و بیرق ها برافراشته شود، که در آن حال سزاوار تر است که سخن ما را نپذیرد!

بأسانید متعددة عن العیص بن القاسم، قال: سمعت أباعبد اللّه علیه السلام یقول: «إتَّقُوا اللَّهَ وَ انْظُرُوا لِأَنْفُسِکُمْ فَإِنَّ أَحَقَّ مَنْ نَظَرَ لَهَا أَنْتُمْ لَوْ کَانَ لِأَحَدِکُمْ نَفْسَانِ فَقَدَّمَ إِحْدَاهُمَا وَ جَرَّبَ بِهَا اسْتَقْبَلَ التَّوْبَةَ بِالْأُخْرَى کَانَ وَ لَکِنَّهَا نَفْسٌ وَاحِدَةٌ إِذَا ذَهَبَتْ فَقَدْ وَ اللَّهِ ذَهَبَتِ التَّوْبَةُ إِنْ أَتَاکُمْ مِنَّا آتٍ لِیَدْعُوَکُمْ إِلَى الرِّضَا مِنَّا فَنَحْنُ نُشْهِدُکُمْ أَنَّا لَا نَرْضَى إِنَّهُ لَا یُطِیعُنَا الْیَوْمَ وَ هُوَ وَحْدَهُ وَ کَیْفَ یُطِیعُنَا إِذَا ارْتَفَعَتِ الرَّایَاتُ وَ الْأَعْلَامُ.»
علل الشرائع، ج‏2، ص: 578، الکافی (ط - الإسلامیة)، ج‏8، ص: 264/ 381 به سند صحیح.

در ادامه روایت کامل تر کتاب شریف کافی، حضرت از استناد کردن به قیام زید نهی کرده (لَا تَقُولُوا خَرَجَ‏ زَیْدٌ) و فرموده اند به صاحب حق در ماه رجب روی آورید، (که تا ماه رمضان پیوستن به آن نیز اشکالی ندارد) و علامت آن سفیانی است. (همان)

هم چنین روایات متعددی در نهی زید از قیام، (رجال الکشی، ص: 360، الأمالی للصدوق، ص: 40 ) و یا تأیید احتجاج های بزرگان اصحاب مانند زراره‌ها و مؤمن‌الطاق‌ها در برابر زید، (رجال الکشی، ص: 153 و ص: 186/ 328 و الکافی، ج‏1، ص174 به سند صحیح) و عدم همراهی ایشان با او (رجال النجاشی، ص: 183/ 484) در دست است؛ که البته با جلالت و نیت خیر مرحوم زید بن علی و استضعاف احتمالی او منافاتی ندارد. (ر.ک معانی الأخبار، ص: 392/ 39)

اما باید دانست که زیدیه بر خلاف زید با شیعه دشمنی می ورزیدند. (الکافی، ج‏8، ص: 235)

بزرگان زیدیه با ادعای ظلم ستیزی بر بزرگان امامیه طعن زده و می‌گفتند امام کسی نیست که در خانه بنشیند! امام باید وسط میدان باشد! (رجال الکشی، ص: 416/ 788)

اما ائمه‌ی امامیه علیهم السلام در روایات بیشماری پاسخ آنان را داده و موضع صحیح را تبیین فرموده اند. (الکافی، ج‏8، ص: 264/ 383، الغیبة للنعمانی، ص: 194، وسائل الشیعة، ج‏15، ص: 45 و 50 و...)